Uzbekistan
 | |
| Vị trí | |
 | |
| Quốc kỳ | |
 | |
| Thông tin cơ bản | |
| Thủ đô | Tashkent |
| Chính phủ | Cộng hòa liên bang |
| Tiền tệ | Uzbek som (UZS) |
| Diện tích | 447.400 km2 |
| Dân số | 25.563.441 |
| Ngôn ngữ | Uzbek 74,3%, tiếng Nga 14,2%, Tajik 4.4%, khác 7.1% |
| Tôn giáo | Hồi 88% (hầu hết là Sunni), Eastern Orthodox 9%, khác 3% |
| Hệ thống điện | 220V 50Hz |
| Mã số điện thoại | 998 |
| Internet TLD | .uz |
| Múi giờ | UTC+5 |
Uzbekistan (có thể gọi là Uzbekstan hay Ozbekistan), tên chính thức Cộng hoà Uzbekistan (tiếng Uzbek: O‘zbekiston Respublikasi; Kiril: Ўзбекистон Республикаси; tiếng Nga: Республика Узбекистан; phát âm: U-dơ-bê-kít-xtan), là một quốc gia nằm kín trong lục địa tại Trung Á, trước kia từng là một phần của Liên bang Xô viết. Nước này có chung biên giới với Kazakhstan ở phía tây và phía bắc, Kyrgyzstan và Tajikistan ở phía đông, và Afghanistan cùng Turkmenistan ở phía nam.
Tổng quan
sửaLịch sử
sửaVùng đất Uzbekistan đã có người ở từ hai nghìn năm trước Công nguyên. Có nhiều di tích về những công cụ và công trình của loài người từ thời kỳ sớm tại các vùng Ferghana, Tashkent, Bukhara, Khorezm (Khwarezm, Chorasmia) và Samarkand.
Alexandros Đại Đế đã chinh phục Sogdiana và Bactria năm 327 trước Công nguyên, cưới Roxana, con gái của vị thủ lĩnh Bactrian địa phương. Tuy nhiên, cuộc chinh phục được cho là không mang lại nhiều kết quả cho Alexandros bởi những cuộc kháng chiến của người dân địa phương khá mãnh liệt, khiến quân đội của Alexandros bị sa lầy trong vùng.
Trong nhiều thế kỷ vùng Uzbekistan nằm dưới quyền cai trị của các Đế chế Iran như Đế chế Parthian và Sassanid.
Ở thế kỷ mười bốn sau Công nguyên, Timur, thường được gọi là Tamerlane ở phía tây, nổi lên thay thế người Mông Cổ và xây dựng một đế chế. Trong các chiến dịch quân sự của mình, Tamerlane đã tiến xa tới tận Trung Đông. Ông đánh bại Hoàng đế Đế chế Thổ Nhĩ Kỳ Ottoman Bayezid I. Bayezid bị bắt và chết trong khi bị giam cầm. Tamerlane đã tìm cách xây dựng thủ đô đế chế của mình tại Samarkand. Ngày nay Tamerlane được coi là một trong những anh hùng vĩ đại nhất của Uzbekistan người đóng vai trò quan trọng trong lịch sử và đặc tính quốc gia. Sau sự sụp đổ của Đế chế Timurid, những người du mục Uzbek đã chinh phục vùng này.
Ở thế kỷ 19, Đế chế Nga bắt đầu mở rộng và kéo dài tới tận Trung Á. Giai đoạn "Great Game" nói chung được coii là bắt đầu từ khoảng năm 1813 tới Hiệp oớc Anh Nga năm 1907. Sau cuộc cách mạng của những người Bolshevik năm 1917 một thời kỳ ổn định hơn diễn ra. Đầu thế kỷ 19, một vùng đất khoảng 2.000 dặm (3.200 km) chia cắt Ấn Độ thuộc Anh và những vùng xa xôi của nước Nga Sa Hoàng. Đa số vùng đất đệm này còn chưa được vẽ bản đồ.
Tới đầu thế kỷ 20, Trung Á đã hoàn tay rơi vào tay người Nga dù một số cuộc kháng chiến chống người Bolsheviks có xảy ra trong thời kỳ đầu, Uzbekistan và phần còn lại của Trung Á trở thành một phần của Liên bang Xô viết. Ngày 31 tháng 8 năm 1991, Uzbekistan bất đắc dĩ tuyên bố độc lập, và ngày 1 tháng 9 trở thành ngày quốc khánh.
Nước này hiện đang tìm cách dần giảm sự phục thuộc vào nông nghiệp - đây là nước xuất khẩu bông lớn thứ hai thế giới - trong khi vẫn phát triển các nguồn tài nguyên khoáng sản và dầu mỏ.
Địa lý
sửaUzbekistan xấp xỉ Maroc và có diện tích 447.400 kilômét vuông (172.700 sq mi). Đây là nước lớn thứ 56 trên thế giới.
Uzbekistan trải dài 1.425 kilômét (885 mi) từ tây sang đông và 930 kilômét (578 mi) từ bắc tới nam. Giáp biên giới với Turkmenistan ở phía tây nam, Kazakhstan và Biển Aral ở phía bắc, và Tajikistan cùng Kyrgyzstan ở phía nam và phía đông, Uzbekistan không phải là một trong những nước lớn nhất vùng Trung Á nhưng là quốc gia Trung Á duy nhất giáp biên giới với tất cả bốn nước kia. Uzbekistan cũng giáp biên giới với Afghanistan ở phía nam.
Uzbekistan là một quốc gia nằm kín trong hai lục địa; 10% lãnh thổ nước này được trồng cấy dày đặc nhờ nước tưới tiêu từ các lưu vực sông. Đây là một trong hai quốc gia duy nhất nằm kín giữa hai lục địa - nước kia là Liechtenstein; và dù trường hợp của Uzbekistan không rõ ràng bằng, bởi nó giáp biên giới với hai nước (Kazakhstan ở phía bắc và Turkmenistan ở phía nam) goaớ với Biển Caspian kín trong lục địa nhưng từ đây tàu thủy có thể đi tới Biển Azov và từ đó tới Biển Đen, Địa Trung Hải và các đại dương khác.
Điểm cao nhất tại Uzbekistan là Adelunga Toghi ở độ cao 4.301 mét (14.111 ft). Khí hậu Cộng hòa Uzbekistan là khí hậu lục địa, với lượng mưa hàng năm khoảng 100-200 milimét, hay 3.9-7.9 inches). Nhiệt độ trung bình mùa hè thường khoảng 400C, mùa đông khoảng -230C.
Vùng
sửa
| Thung lũng Ferghana Khu vực màu mở và đông dân nhất. |
| Bắc Uzbekistan Địa lý bị chi phối bởi những bãi cát màu đỏ rộng lớn của sa mạc Kyzylkum thuộc quyền điều hành của cộng hòa tự trị Qaraqalpaqstan. |
| Samarkand qua Bukhara Đây là trái tim của con đường tơ lụa. |
| Nam Uzbekistan Vùng núi, nơi Uzbekistan gặp dãy núi Pamir, có bộ tộc Tajik. |
| Vùng Tashkent Trung tâm kinh tế và chính trị của Uzbekistan, bao quanh thủ đô Tashkent. |
Thành phố
sửaCác thành phố lớn gồm: Bukhara, Samarqand và Tashkent.
- Tashkent, thủ đô
- Andijan — thành phố lớn thứ 4 Uzbekistan.
- Bukhara — thành phố huyền thoại trên con đường Tơ Lụa có 2500 tuổi.
- Khiva, nơi có Itchan Kala
- Namangan — thành phố lớn thứ 3.
- Nukus — thủ đô của cộng hòa tự trị Qaraqalpaqstan.
- Samarkand — thành phố lớn thứ nhì.
- Shakhrisabz — một thành phố nhỏ, có trung tâm lịch sử là một di sản thế giới UNESCO.
- Termez — thành phố cực nam gần biên giới với Afghanistan.
Các điểm đến khác
sửaĐến
sửaVisa
sửaThị thực được cần có cho tất cả mọi người ngoài từ người mang hộ chiếu của các nước CIS. 'Thư mời' (LOI) không cần thiết đối với công dân các nước Áo, Bỉ, Pháp, Đức, Ý, Nhật Bản, Latvia, Malaysia, Tây Ban Nha, Thụy Sĩ và Vương quốc Anh, nhưng vẫn còn cần thiết cho hầu hết các những người khác, ví dụ như cho công dân Canada & Hoa Kỳ theo thủ tục xin visa đơn giản
Bằng đường hàng không
sửaTashkent, (IATA: TAS, ICAO: UTTT) là sân bay quốc tế chính của Uzbekistan. Là sân bay hiện đại có nhiều hãng vận chuyển quốc tế hoạt động cũng như hãng hàng không quốc gia nước này Uzbekistan Airways . Hệ thống hạ tần thì tốt nhưng nhân viên thì không. Mất hành lý có thể được giải quyết thông qua thủ tục hải quan rất mất thời gian.
Các sân bay khác ở Andijan, Bukhara, Ferghana, Karshi, Namangan, Nukus, Samarkand, Tashkent, Termez and Urgench.
Bằng tàu hỏa
sửaDịch vụ tàu hỏa vận tải hành khách có thể sử dụng chỉ có kết nối với Kazakhstan và thông qua Kazakhstan Nga và Ukraine. Chúng bao gồm các tàu sau:
- Tashkent - Moscow (3 lần mỗi tuần): Tàu 6 Uzbekistan lá Moscow vào thứ Hai, Tư và thứ sáu lúc 23:15 và đến Tashkent lúc 22:35 trên Tư, Sáu và mặt trời. Khoảng cách từ Moscow để Tashkent bằng đường sắt là 3,369 km.
- Tashkent - Ufa (3 lần mỗi tuần)
- Tashkent - Celjabinsk (một lần mỗi tuần)
- Tashkent - Kharkov (một lần mỗi tuần)
- Tashkent - Saratov (mỗi 4 ngày)
- Nukus - Tashkent - Almaty (một lần mỗi tuần)
Ngoài ra còn có các tuyến đường sắt liên kết Uzbekistan Turkmenistan và Tajikistan. Tuy nhiên, dịch vụ cho Turkmenistan đã ngừng.
Bằng ô-tô
sửaBằng buýt
sửaBằng tàu thuyền
sửaĐi lại
sửaBằng tàu hỏa
sửaTuyến đường ray chính Tashkent - Samarkand - Bukhara được phục vụ bởi hai chuyến tàu nhanh có tên là "Registon" và "Sharq": Tàu "Registon" chạy từ Tashkent trong vòng chưa đầy 4 giờ để Samarkand và "Sharq" với quãng đường 600 km, hành trình Tashkent - Bukhara (với điểm dừng trung gian trong Samarkand) trong khoảng 7,5 giờ. Một chuyến tàu đêm hàng ngày từ Tashkent đến Bukhara cung cấp khả năng để đi du lịch trong đêm và giành chiến thắng một ngày. Xe ngủ thoải mái cho một giấc ngủ tốt.
Gần đây, một tàu mới "Afrosiob" bắt đầu hoạt động trên tuyến Tashkent - Samarkand. Loại tàu Talgo-250 chạy trong thời gian 2,5 giờ. Không giống như xe lửa bình thường địa phương, có 3 hạng toa trong "Afrosiob": hạng tiết kiệm - 36 người một toa, công vụ và VIP. Hạng tiết kiệm có giá vé 46.000 soum (khoảng 25 USD theo tỷ giá chính thức), hạng công vụ - 65.000 soum và hạng VIP - 80.000 soum. Có đồ uống và đồ ăn nhẹ miễn phí. Đây là kế hoạch để mở rộng "Afrosiob" khi Bukhara và, sau đó, đi Khiva giai đoạn 2014-2015.
Xe lửa qua đêm cũng chạy từ Tashkent và Samarkand để Urgench (3 lần mỗi tuần) và đến Nukus - Kungrad (2 lần mỗi tuần), do đó nó cũng có thể đi du lịch để Khiva (30 cây số từ Urgench, taxi / xe buýt có) hoặc các hồ Aral (Moynaq, 70 km từ Kungrad) bằng tàu hỏa. Ngày thứ năm, có một chuyến tàu đêm trong Urgench đó cũng dừng lại ở Bukhara.
Có ba loại tàu:
- Chuyến tàu nhanh (skory poyezd) hoặc tốc xe lửa (nos tàu 1-149)
- Tàu chậm (skorostnoi poyezd) (nos tàu 151-169), và
- Xe lửa chở khách (passazhirski poyezd) (nos tàu 171-699).
Có bốn loại tàu giường nằm:
- Toa xe mềm (miagki Vagon) - 2 khoang cầu
- Kupeiny Vagon - toa 4 ngăn
- Platskartny Vagon - băng ghế trong một toa lớn
- Obshi Vagon - đừng đi tàu nay
Ngôn ngữ
sửaĐa số công dân là người dân tộc Uzbek và hầu hết nói tiếng Uzbek là ngôn ngữ đầu tiên của họ, mặc dù nhiều người cũng nói tiếng Nga. Cũng có một số lượng đáng kể của dân tộc Tajik và Kazakh tại Uzbekistan, chủ yếu nói tiếng mẹ đẻ của họ như là một ngôn ngữ đầu tiên. Ở Samarkand và Bukhara, ví dụ, một là chỉ là khả năng nghe tiếng Tajik được nói như tiếng Uzbek. Tiếng Nga được sử dụng rộng rãi đặc biệt là tại các thành phố. Tại Tashkent phần lớn dân số nói tiếng Nga và là một trong những chỉ là khả năng nghe nó được nói trên đường phố như Tiếng Uzbekistan.
Trong khu vực bán tự trị của Karalkalpakstan ở miền tây Uzbekistan, người Karalkalpaks nói ngôn ngữ riêng của họ, có liên quan đến tiếng Kazakhstan. Nhiều người Karalkalpaks cũng nói tiếng Nga.
Tại các thành phố, ngày càng nhiều người nói tiếng Anh, đặc biệt là những người trong khách sạn và nhà hàng.
Mua sắm
sửaChi phí
sửaThức ăn
sửaKhi bạn đi đến các nhà hàng, luôn luôn yêu cầu xem menu hoặc giá nếu họ không có. Trong khi một số các nhà hàng uy tín là tốt đáng ngạc nhiên, một số các nhà hàng ngẫu nhiên hoặc ít phổ biến một số nhà hàng có tai tiếng chặt chém giá đôi khi lên đến 5 lần giá bình thường.
- Osh (Plov) là món ăn dân tộc. Nó được làm từ gạo, cà rốt, hành tây, và thịt cừu, và bạn sẽ ăn nó nếu bạn đi tới Uzbekistan. Mỗi vùng có cách riêng của mình nấu ăn plov, vì vậy bạn nên hương vị nó ở những nơi khác nhau. Theo truyền thuyết plov được phát minh bởi các đầu bếp củaAlexander Đại đế. Plov cũng có thể được thực hiện với đậu Hà Lan, cà rốt, nho khô, mơ khô, bí ngô hoặc mộc qua. Thông thường các loại gia vị như ớt, cà chua nghiền hoặc khô được thêm vào.
- Chuchvara - tương tự như ravioli và nhồi với thịt cừu và hành tây (hay còn gọi là "pelmeni" trong tiếng Nga).
- Manti - thịt cừu và hành tây nhồi vào bánh bao như thường với hành tây, ớt và thịt cừu béo.
- Somsas, đó là túi bánh ngọt nhồi đầy thịt bò, thịt cừu, bí ngô hay khoai tây. Trong thời gian mùa xuân "somsas xanh" được làm từ cái gọi là "yalpiz" một loại cỏ mọc ở vùng núi và trong các vùng nông thôn của khu vực. Và điều đáng ngạc nhiên là mọi người chỉ chọn chúng miễn phí và làm cho somsas ngon. Bạn có thể tìm somsas được nấu chín và bán trên đường phố.
- Lagman - xúp thịt, khoai tây, gia vị, rau và mì ống. Đúng công thức, nó phải bao gồm 50 thành phần. Thường cà rốt, củ cải đỏ, bắp cải, củ cải, tỏi, cà chua, ớt và củ hành được thêm vào. Mì nên rất mỏng.
- Shashlik - thịt nướng. Thường được dùng chỉ với hành tây. Bê hoặc thịt cừu được ướp muối, ớt và giấm và tám đến mười miếng thịt được nướng trên một nhổ trên ngọn lửa mở.
- Bánh mì - Người Uzbek ăn rất nhiều bánh mì (trong Tiếng Uzbekistan gọi là không của nó). Bánh mì tròn được gọi là lepioshka. Bạn có thể mua nó ở bất cứ đâu, trong khi trong Bazar chi phí khoảng 400 tổng. Samarkand rất nổi tiếng với bánh mì. Bánh Samarkand đặc trưng obi-không được truyền thống nướng trong lò đất sét. Bánh mì được phục vụ cho mỗi bữa ăn.
- Mastava. cháo với hành tây thái, cà rốt, cà chua, đậu Hà Lan và cuối cùng hoang dã mận
- Shurpa. = canh thịt cừu (đôi khi thịt bò), rau
- Bechbarmak. một đặc sản của Kazakh du mục, thịt luộc cừu hoặc bò và miếng gan, phục vụ với hành tây, khoai tây và mì
Là một ngã tư lịch sử và một phần của nhiều đế quốc, ẩm thực Uzbekistan là rất chiết trung trong nguồn gốc của nó. Ảnh hưởng của ẩm thực Ấn Độ, Iran, Ả Rập, Nga, và Trung Quốc có mặt trong món ăn độc đáo này.