Turkmenistan

Vị trí
Quốc kỳ
Thông tin cơ bản
Chính phủ	Chế độ độc tài
Tiền tệ	Turkmen manat (TMT)
Diện tích	488.100 km2
Dân số	5.179.571 (2008)
Ngôn ngữ	Tiếng Turkmem 72%, tiếng Nga 12%, tiếng Uzbek 9%, tiếng Kazakh 7%
Tôn giáo	Hồi giáo 89%, Eastern Orthodox 9%, không rõ 2%
Mã số điện thoại	993
Múi giờ	UTC +5

Cộng hòa Turkmenistan (cũng được gọi Turkmenia; tiếng Turkmen: Türkmenistan Jumhuriyäti; phát âm: Tuốc-mê-nít-xtan) là một quốc gia tại Trung Á. Nước này giáp với Afghanistan về phía đông nam, Iran về phía tây nam, Uzbekistan về phía đông bắc, Kazakhstan về phía tây bắc, và biển Caspi về phía tây. 87% người trong nước theo Hồi giáo, phần nhiều người trong đó có gốc Thổ Nhĩ Kỳ. Tuy có vùng phong phú về tài nguyên, phần nhiều nước này là sa mạc Karakum (sa mạc Cát Đen).

Tổng quan

Với diện tích 488.100 kilômét vuông (188.457 dặm vuông), Turkmenistan là nước lớn thứ 52 trên thế gới. Nước này hơi nhỏ hơn Tây Ban Nha, và hơi lớn hơn bang California của Hoa Kỳ.

Hơn 80% lãnh thổ là Sa mạc Karakum. Vùng trung tâm đất nước chủ yếu là Vùng lún Turan và Sa mạc Karakum. Dãy Kopet Dag, dọc theo biên giới phía tây nam, cao tới 2.912 mét. Núi Balkan Turkmen ở cực tây và Dãy Kugitang ở cực đông là những điểm cao đáng chú ý duy nhất. Những con sông gồm Amu Darya, Murghab, và Hari Rud.

Khí hậu chủ yếu khô cằn với sa mạc cận xích đạo, lượng mưa ít. Mùa đông khô và không khắc nghiệt, hầu hết lượng mưa hàng năm xảy ra trong giai đoạn tháng 1 và tháng 5. Vùng có lượng mưa lớn nhất nước là dãy Kopet Dag.

Bờ Biển Caspi của Turkmenistan dài 1768 km. Biển Caspi hoàn toàn nằm kín trong lục địa, không thông với đại dương.

Các thành phố lớn gồm Ashgabat, Türkmenbaşy (trước kia là Krasnovodsk) và Daşoguz.

Lịch sử

Lãnh thổ Turkmenistan có một lịch sử lâu dài và sóng gió, hết đội quân từ đế chế này tới đội quân từ đế chế khác đi qua đây trên con đường tìm kiếm những lãnh thổ thịnh vượng hơn. Lịch sử chữ viết của vùng này bắt đầu với cuộc chinh phục của Đế chế Achaemenid thuộc Ba Tư cổ đại, và vùng này được chia giữa các Xatrap Margiana, Khwarezm, và Parthia.

Alexander Đại Đế đã chinh phục lãnh thổ này vào thế kỷ thứ tư trước công nguyên trên con đường tới Nam Á, khoảng cùng thời gian Con đường tơ lụa hình thành và trở thành con đường thương mại chính giữa Châu Á và Vùng Địa Trung Hải. Một trăm năm mươi năm sau Vương quốc Parthian của người Ba Tư đã lập thủ đô của họ tại Nisa, hiện là ngoại ô thủ đô, Ashgabat. Thế kỷ thứ 7 sau Công Nguyên, người Ả Rập đã chinh phục vùng này, đem theo Đạo Hồi và tích hợp Turkmen vào văn hoá Trung Đông. Vùng Turkmenistan nhanh chóng nổi tiếng bởi đây chính là thủ đô của Đại Khorasan, khi vua Hồi giáo Al-Ma'mun dời thủ đô tới Merv.

Turkmenistan Bài này nằm trong loại bài: Lịch sử Turkmenistan Buổi đầu lịch sử Hồi giáo hóa Nhà Seljuk Nhà Timourides Thuộc Nga Turkmenistan thuộc Liên Xô Cộng hòa Turkmenistan

Magtymguly Pyragy (chân dung tưởng tượng)Giữa thế kỷ 11, người Turk thuộc Đế chế Seljuk đã tập trung sức mạnh của họ tại lãnh thổ Turkmenistan trong nỗ lực nhằm bành trướng tới Afghanistan. Đế chế tan vỡ trong nửa sau thế kỷ mười hai, và người Turkmen mất nền độc lập khi Thành Cát Tư Hãn chiếm quyền kiểm soát phía đông vùng Biển Caspian trong cuộc hành quân về hướng tây. Trong bảy thế kỷ sau đó, người Turkmen sống dưới nhiều đế chế và liên tục xảy ra các cuộc chiến giữa các bộ tộc. Lịch sử Turkmen thời trước khi người Nga xuất hiện ít được ghi chép lại. Tuy nhiên, từ thế kỷ mười ba tới thế kỷ mười sáu, người Turkmen đã hình thành một nhóm sắc tộc, ngôn ngữ riêng biệt. Khi người Turkmen di cư tới vùng quanh Bán đảo Mangyshlak tại Kazakhstan ngày nay về hướng biên giới Iran và lòng chảo Amu Darya, xã hội bộ tộc Turkmen phát triển hơn nữa những truyền thống văn hóa sẽ trở thành nền tảng của ý thức quốc gia Turkmen sau này.

Giữa thế kỷ 17 và 19, quyền kiểm soát Turkmenistan bị tranh giành giữa các shahs Ba Tư, các Khiva khan, các emir Bukhara và những vị vua cai trị Afghanistan. Trong giai đoạn này, vĩ thủ lĩnh tinh thần Turkmen Magtymguly Pyragy đã trở thành nhân vật đầy ảnh hưởng cùng những nỗ lực tái lập độc lập và chủ quyền cho dân tộc. Ở thời điểm này vùng lãnh thổ Trung Á rộng lớn gồm cả vùng Turkmenistan vẫn chưa được vẽ bản đồ và rõ ràng đối với người Châu Âu nó chỉ được gọi là thế giới phía Tây. Sự đối đầu tranh giành quyền kiểm soát trong giai đoạn này xảy ra giữa Đế chế Anh và nước Nga Sa Hoàng và được gọi là The Great Game. Trong suốt cuộc chinh phục Trung Á của mình, người Nga luôn gặp phải sự kháng cự mạnh liệt của người Turkmen. Tuy nhiên, tới năm 1894 Nga đã giành được quyền kiểm soát Turkmenistan và sáp nhập nó vào lãnh thổ của họ. Sự đối đầu chính thức kết thúc với Thỏa ước Anh-Nga năm 1907. Dần dần, các nền văn hóa Nga và Châu Âu du nhập vào vùng này, để lại dấu vết trong kiến trúc và thành phố Ashgabat được xây dựng theo kiểu mới, sau này sẽ trở thành thủ đô Turkmenistan. Cách mạng tháng 10 năm 1917 tại Nga và sự bất ổn chính trị sau đó đã dẫn tới việc tuyên bố vùng này trở thành nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Xô viết Turkmen, một trong sáu nước cộng hoà của Liên bang Xô viết năm 1924, hình thành nên biên giới nước Turkmenistan hiện đại.

Nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa xô viết Turkmen mới trải qua một quá trình Âu hoá thêm nữa. Bộ tộc người Turkmen được khuyến khích vô thần và chấp nhận trang phục kiểu Châu Âu. Bảng chữ cái Turkmen được thay đổi từ kiểu ký tự Ả Rập truyền thống sang kiểu Latinh và cuối cùng sang kiểu Kiril. Tuy nhiên, việc khuyến khích người Turkmen từ bỏ kiểu sống du mục cũ là một ưu tiên của những người cộng sản không quá thô bạo cho tới tận cuối năm 1948. Những tổ chức quốc gia có tồn tại trong vùng thời kỳ thập niên 1920 và 1930.

Khi Liên bang Xô viết bắt đầu sụp đổ, Turkmenistan và các nước Trung Á còn lại đều muốn duy trì một hình thức nhà nước cải tiến, chủ yếu bởi họ có nhu cầu sức mạnh kinh tế và thị trường của Liên bang Xô viết để phát triển thịnh vượng. Turkmenistan tuyên bố độc lập ngày 27 tháng 10 năm 1991[1], một trong những nước cộng hòa cuối cùng ly khai. Năm 1991, Turkmenistan rút khỏi Cộng đồng các quốc gia độc lập, một tổ chức quốc tế của các nước cộng hòa thuộc Liên bang Xô viết cũ.

Vùng

Tỉnh Ahal Vùng trung tâm của quốc gia này, gồm thủ đô.

Tỉnh Balkan Tỉnh phía tây thuộc biển Caspi.

Tỉnh Dashoguz Bắc Turkmenistan, gồm thành phố lịch sử Konye-Urgench

Tỉnh Lebap Tỉnh phía đông.

Tỉnh Mary Tỉnh phía đông nam Turkmenistan, nơi thu hút du khạch tham quan thủ phủ con đường Tơ Lụa Merv.

Thành phố

• Ashgabat (Aşgabat trong Turkmen) là thành phố thủ đô của Turkmenistan
• Balkanabat (trước đây tên là Nebit-Dag) (2004: 140.000 người)
• Daşoguz (Tashauz) (2004: 210.000 người)
• Mary (2004: 160.000 người)
• Türkmenabat (2004: 256.000 người)
• Turkmenbashi (Krasnovodsk) -cảng trong biển Caspi (2004: 86.000 người)

Các điểm đến khác

Các di chỉ khảo cổ

• Altin Depe
• Anau (Anew)
• Gonur Depe
• Jeitun, thời trung kỳ đồ đá trong sa mạc Kara Kum desert, 30 km về phía bắc Ashgabat
• Merv với Erk Kala, Giaur Kala, Kyz Kala và Sultan Kala
• Namazga Depe
• Nissa, một trong những thành phố quan trọng nhất của đế chế Parthian, 19 km về phía tây Ashgabat

Đến

Hầu hết tất cả các quốc gia cần có thị thực nhập Turkmenistan. Đối với du lịch độc lập, có thể cấp thị thực quá cảnh, nhưng thị thực đầy đủ có thể khó khăn. Hầu hết các đội biên phòng là lính nghĩa vụ thanh niên và hối lộ nhỏ có thể dễ dàng nhập cảnh tại biên giới và rào chắn.

Sắp xếp một tour du lịch sẽ làm cho mọi việc dễ dàng hơn nhiều, như các công ty có thể giúp đỡ trong việc xin visa.

Khi bạn nhập Turkmenistan túi của bạn thường sẽ được soi bởi một máy X-quang. Bạn sẽ phải điền vào một Entry Travel Pass, thẻ xuất nhập cảnh và tờ khai hải quan. Liệt kê tất cả các vật có giá trị của bạn mà bạn mang theo tờ khai hải quan, đảm bảo rằng nó được đóng dấu và bạn giữ một bản sao. Bạn sẽ có thể khai báo như thế một lần nữa khi bạn rời khỏi đất nước này.

Tiêm vắc xin

Tổ chức Y tế Thế giới khuyến cáo chủng ngừa bệnh bạch hầu, viêm gan A và B, sởi, quai bị, bại liệt, sởi, uốn ván, bệnh sởi, bệnh thủy đậu. Ngoài ra, chủng ngừa bệnh viêm màng não, bệnh dại và bệnh lao được khuyến cáo cho du khách ở lâu dài.

Visa

Bạn nên xin visa Turkmenistan trước khi đi du lịch tới Turkmenistan. Được biết, du khách xin visa tại sân bay Ashgabat đã bị giữ trong khu vực quá cảnh của sân bay trong vài ngày do thiếu các giấy tờ cần thiết.

Đăng ký

Tất cả người nước ngoài vào Turkmenistan phải trả một khoản phí đăng ký 12 USD, - (2012) và sẽ nhận được một dấu màu xanh lá cây và thẻ khởi hành. Hãy giữ kỹ thẻ khởi hành, và phải trình nó khi rời khỏi đất nước.

Người nước ngoài lưu trú hơn 3 ngày ở Turkmenistan phải đăng ký với IVOR tại Ashgabat, Asady köcesi, hãy gọi số điện thoại 391.337 hoặc liên lạc với văn phòng chi nhánh IVOR ở các thị trấn khác. Bạn có trách nhiệm đăng ký, ngay cả khi ở trong một khách sạn. Khách sạn sẽ chỉ cung cấp chứng từ sự xác nhận của nơi ăn nghỉ để bạn trình IVOR. Bạn cần nộp 2 ảnh, và họ đóng dấu xác nhận vào hộ chiếu của bạn. Bạn phải thông báo cho IVOR để được phép rời khỏi đất nước. Thông báo này sẽ được đóng dấu vào hộ chiếu. Kiểm soát biên giới sẽ kiểm tra xem bạn có dấu đăng ký và thông báo rời khỏi trên hộ chiếu của bạn hay không.

Bằng đường hàng không

Tính đến tháng 10 năm 2011, Turkmenistan Airlines có các chuyến bay trực tiếp đến Ashgabat từ Abu-Dhabi, Almaty, Amritsar, Bangkok, Bắc Kinh, Birmingham, Delhi, Dubai, Frankfurt, Istanbul, Kiev, London, Minsk, Moscow và Saint Petersburg.

Ngôn ngữ

Khoảng 70% số người trong Turkmenistan nói tiếng Turkmenistan, và 50% nói tiếng Nga. Nếu bạn không thể nói tiếng Turkmenistan, thì hãy nói tiếng Nga. Không phải ai cũng có thời gian, nguồn lực và tiền bạc để học tiếng Turkmen. Tuy nhiên, trong sự tôn trọng, và do thực tế chỉ có 50% dân số nói tiếng Nga, biết tiếng Turkmenistan cơ bản sẽ được khuyến khích. Tiếng Turkmenistan đã được viết trong một bảng chữ cái Cyrillic trong thời kỳ Liên Xô và bây giờ viết bằng một chữ cái Latin. Tiếng Uzbekistan được hiểu rộng rãi trong Turkmenistan, do cả hai ngôn ngữ chia sẻ những đặc điểm chung gốc Thổ Nhĩ Kỳ. Tiếng Kazakhstan cũng được hiểu trong nước (vì đặc điểm gốc Thổ Nhĩ Kỳ), nhưng rất, rất ít người Turkmenistan hiểu Kazakhstan. Không nhiều người Turkmen có một hiểu biết cơ bản về tiếng Anh, thậm chí ở thủ đô.

Mua sắm

Thức ăn

Bữa ăn thường bắt đầu với một canh, như chorba, thịt và canh rau. Một món ăn dân tộc là plov, gạo với thịt cừu, hành tây, cà rốt, gia vị, nho khô, đậu Hà Lan hoặc mộc qua. Manty là bánh bao hấp đầy với nhân thịt cừu. Ku'urma là thịt cừu, nấu chín trong chất béo của nó. Ichlekli là thịt và hành tây bánh và gutap là một chiếc bánh với thịt, khoai tây, rau bina và bí ngô.

Đồ uống

Hãy kiếm một loạt các loại rượu vodka dán nhãn 'Turkmenbashi', có thể uống hàng loạt các thương hiệu bia Nga" Baltika. Có thể là khó khăn hơn để tìm thấy các loại bia địa phương tại các cửa hàng phục vụ cho người nước ngoài, nhưng 'Berk' là cũng có đáng thử; "Zip", mặt khác, là khủng khiếp. Trà là tuyệt vời và có sẵn. Nên uống nước đóng chai. Nước khoáng 'Borjomi' từ Georgia có sẵn trong các cửa hàng của Ashgabat. Người dân địa phương thích uống gok chai - trà xanh, thường xuyên với các loại trái cây khô hoặc thảo dược, như bạc hà.