Guam

Quốc kỳ
Thông tin cơ bản
Thủ đô	Hagåtña (Agana)
Chính phủ	U.S. Territory
Tiền tệ	US dollar (USD)
Diện tích	tổng cộng: 549 km2 nước: 0 km2 đất: 549 km2
Dân số	173.456 (ước tính tháng 7 năm 2007)
Ngôn ngữ	Tiếng Anh (chính thức), Chamorro (chính thức), tiếng Nhật
Tôn giáo	Công giáo Rôma 85%, tôn giáo khác 15% (ước tính năm 1999)
Mã số điện thoại	+1-671
Internet TLD	.gu
Múi giờ	UTC+10

Guam là là một hòn đảo ở phía tây Thái Bình Dương, khoảng ba phần tư đường từ Hawaii tới Philippines. (Tọa độ: 13 28 N, 144 47 E) Đây là hòn đảo lớn nhất và cực nam của quần đảo quần đảo Mariana. Trong khi có các điểm tương đồng về ngôn ngữ và văn hóa mạnh mẽ với các đảo còn lại của quần đảo Mariana, nó là khác biệt về chính trị, Guam là một lãnh thổ chưa hợp nhất của Hoa Kỳ, trong khi các đảo còn lại của quần đảo bao gồm Cộng đồng các quần đảo Bắc Mariana (CNMI). Guam và CNMI là trong số hàng ngàn hòn đảo ở Châu Đại Dương tiểu vùng Micronesia, trong đó bao gồm các quốc gia đảo Belau (Palau), Liên bang Micronesia (FSM), Kiribati (nhân học có tương đồng với Polynesia và Micronesia), đảo Marshall, và một số hòn đảo xa được như những hòn đảo Mỹ thuộc quyền quản lý của Trung tâm Thái Bình Dương. Nhiều đảo Micronesia duy trì mối quan hệ chính trị gần với Hoa Kỳ.

Các khu vực

Bản đồ Guam

Khu vực Bắc- Khu vực Bắc đảo Guam bao gồm những dải đất rộng lớn thuộc kiểm soát của quân đội Mỹ (chủ yếu là Căn cứ không quân Anderson) về phía cuối cực bắc của hòn đảo, và các làng Dededo và Yigo ngay phía nam của các cơ sở quân sự. Dededo là làng đến nay là làng lớn nhất trên đảo Guam, với dân số trên 50.000 người. Khu vực phía Bắc cũng có Bãi biển Ritidian, một trong những bãi biển cô lập nhất, xinh đẹp nhất ở đảo Guam.

Vùng đô thị/Trung bộ- Khu vực miền Trung nắm giữ phần lớn của làng Guam và sân bay quốc tế của hòn đảo. Một số lượng lớn các cửa hàng, nhà hàng, khách sạn nằm trong khu vực này (chủ yếu ở làng Tumon), và như vậy là khu vực du khách tham quan nhiều nhất của hòn đảo. Đây cũng là khu vực của đảo dễ bị ùn tắc giao thông nặng nhất khoảng giờ cao điểm.

Phía Nam- Khu vực phía Nam Guam là chủ yếu là nông thôn và đẹp như tranh vẽ. Nó là một trong những khu vực bị ảnh hưởng nhất và không phát triển trên đảo và văn hóa Chamorro được bảo tồn nhất ở đây. Đảo Cocos và những bãi biển cát đen tại Talofofo là nơi phổ biến để tham quan trong khu vực này.

Làng

Không có thành phố thực sự tồn tại trên đảo Guam (nếu sử dụng các quy tắc 50.000 người), nhưng mỗi làng đại diện cho một thẩm quyền cá nhân, tất cả đều có thị trưởng và hạn chế quyền tự chủ trong chính quyền trung ương. Sự tập trung dân số đông nhất là ở phía Bắc và trung tâm của hòn đảo, kể từ khi miền Nam là khá nhẹ dân cư (phần phía bắc của hòn đảo, tuy nhiên, chủ yếu thuộc sở hữu của quân đội Mỹ).

~ 120.000 dân số của hòn đảo của ~ 160.000 sống ở phía Bắc và trung tâm của hòn đảo (trong đó bao gồm các làng Tumon, Hagåtña, Dededo, Barrigada, Tamuning và Agana Heights).

Guam của Thủ đô, Hagåtña

• Hagåtña (Agana) - thủ đô (dân số 1100)
• Agana Heights - khu vực ngoại ô trong những ngọn đồi trên Hagåtña. (Pop. 3,940)
• Tumon - nơi mà hầu hết khách du lịch đầu, trên các trung tâm phía tây của hòn đảo (một phần của Tamuning)
• Dededo - đông dân nhất trên đảo Guam. (Pop. 42.980)
• Tamuning - thành phố đông dân thứ ba Guam và công nghiệp nhất. (Pop. 18.012)
• Mangilao - nơi có Đại học Guam. (Pop. 13.313)
• Santa Rita - ngoại ô của khu vực Hagåtña. (Pop. 7,500)
• Barrigada - Khu dân cư Chủ yếu là tầng lớp trung lưu. (Pop. 8652)
• Barrigada Heights - Khu dân cư Upper-class. (Một phần của Barrigada)
• Merizo - Thị trấn nhỏ tại Guam Nam. Phà tới đảo Cocos dừng lại ở đây. (Pop. 2152)
• Umatac - Thị trấn nhỏ tại Guam Nam. (dân số 903)
• Yigo - Trang chủ để nhiều gia đình quân nhân, thứ hai đông dân. (Pop. 19.474)
• Agat - Thị trấn nhỏ tại Guam Nam. (dân số 5656)
• Inarajan - Làng nông thôn tại Guam Nam. (Pop. 3052)
• Mongmong-Toto-Maite - ngoại ô của khu vực Agana-Tamuning-Tumon-Barrigada. (Pop. 5,845)
• Piti - Làng trong tây Guam (dân số 1666)
• Sinajana - ngoại ô của khu vực Agana-Tamuning-Tumon-Barrigada. (Pop. 2853)
• Talofofo - Làng trong những khu rừng của Guam Nam. (Pop. 3215)
• Yona - khu nghỉ mát Leo Palace Resort. (dân số 6484)
• Chalan-Pago-Ordot - Agana khu vực. (dân số 5923)
• Asan - được biết đến với Easter Egg Hunt lớn nhất trong Guam, với hơn 10.000 quả trứng mỗi năm. (Pop. 2,090)

Tổng quan

Lịch sử

Nhà hàng hải người Bồ Đào Nha Ferdinand Magellan phụng lệnh Vua Tây Ban Nha phát hiện ra đảo Guam năm 1521 trong chuyến đi vòng quanh Trái Đất. Sau đó Tướng Miguel López de Legazpi nhân danh vua Tây Ban Nha đã đến Guam và tuyên bố chủ quyền năm 1565. Người Tây Ban Nha mở đầu việc cai trị tại Guam như một thuộc địa từ năm 1668 khi linh mục San Vitores sang Guam truyền giáo phổ biến đạo Công Giáo. Lúc bấy giờ Guam cũng như toàn phần Quần đảo Mariana và Quần đảo Caroline phụ thuộc Philippines như một phần của xứ Đông Ấn thuộc Tây Ban Nha. Trong thời gian non 200 năm (1668-1815), Guam là trạm dừng chân quan trọng trên chặng hải hành của thương thuyền Tây Ban Nha từ México sang Philippines. Dưới sự cai trị của Tây Ban Nha, văn hóa Chamorro và các thổ dân nói chung chịu sự chi phối mạnh mẽ của văn hóa Tây Ban Nha.

Tây Ban Nha và Hoa Kỳ xung chiến vào cuối thế kỷ 19, kết quả là Tây Ban Nha nhượng đứt Philippines và Guam cho Hoa Kỳ năm 1898. Quần đảo Mariana thì Madrid bán cho Đức với giá 837.500 đồng vàng Đức. Hoa Kỳ từ đấy dùng đảo Guam làm trạm tiếp tế cho tàu chiến hải quân khi vượt đại dương đi lại sang Philippines.

Khi Chiến tranh thế giới thứ hai bùng nổ thì Quân đội Đế quốc Nhật Bản tiến chiếm ngày 8 tháng 12, 1941. Vì được dự đoán trước, Hoa Kỳ đã di tản phần lớn kiều dân khỏi đảo. Trước đó từ năm 1914 thời Đệ nhất Thế chiến Nhật đã tiếp thu Quần đảo Bắc Mariana từ Đức và cai trị chiếu theo hiệp định Ủy thác Nam Dương. Thổ dân Chamorro từ Quần đảo Bắc Mariana được Nhật đưa đến Guam làm thông dịch viên cho lực lượng chiếm đóng Nhật Bản. Trong khi đó dân Chamorro ở Guam thì bị liệt vào thành phần địch quân. Cũng vì sự kiện này mà sau chiến tranh dân Chamorro ở Guam mang mối thù với thổ dân từ Bắc Mariana mặc dù cả hai đều là người Chamorro.

Trong thời giam bị chiếm đóng 31 tháng trời dân Guam bị Nhật quân bắt người thì lao dịch, kẻ thì bị giết hại, giam cầm, có khi ép buộc cả phụ nữ phục vụ sinh lý cho Quân đội Nhật dưới dạng mãi dâm, nhiều gia đình ly tán. Theo cuộc điều tra của Quốc hội Hoa Kỳ năm 2004 thì trong gần ba năm Nhật chiếm đóng, có khoảng một nghìn người ở Guam bị giết.

Ngày 21 tháng 7, 1944 Hoa Kỳ mở cuộc tái chiếm Guam, giao tranh ác liệt. Nhật phải rút lui, bỏ cả Quần đảo Bắc Mariana. Sau chiến tranh, Hoa Kỳ thông qua Đạo luật Tổ chức Guam năm 1950 nhằm thiết lập Guam như một lãnh thổ có tổ chức nhưng chưa sát nhập của Hoa Kỳ. Đây là cơ chế pháp lý cai trị Guam, thiết lập guồng máy hành chánh và trao quyền công dân Hoa Kỳ cho cư dân Guam.

Tháng Tư 1975 khi Sài Gòn thất thủ, Hoa Kỳ mở cuộc di tản bằng hàng không cũng như đường biển thì Guam được dùng làm chặng dừng chân đầu tiên của hơn 100.000 người Việt tỵ nạn đến đất Mỹ.[1] Chính nơi này cũng là nơi con tàu Việt Nam Thương Tín cập bến vào Tháng Chín năm 1975 sau khi thoát khỏi Việt Nam từ Tháng Tư. Ngày 16 tháng 10 chính con tàu này đã làm cuộc hành trình về Việt Nam chở 1.546 người Việt muốn hồi hương.

Guam là nơi tạm trú của 111.919 người Việt tỵ nạn[2] trước khi chính phủ Liên bang Hoa Kỳ dàn xếp chuyển họ sang Bắc Mỹ định cư ở Hoa Kỳ.

Địa lý

Guam nằm ở vị trí 13.5° bắc 144.5° đông và có diện tích là 210 dặm vuông (544 km²). Nó là đảo cận nam nhất của Quần đảo Mariana và là đảo lớn nhất trong Quần đảo Micronesia. Chuỗi đảo này được hình thành bởi các mảng kiến tạo Thái Bình Dương và Philippines. Rãnh Mariana, một vùng bị quằn sâu, nằm bên cạnh chuỗi đảo về phía đông. Challenger Deep, điểm sâu nhất trên Trái Đất, ở phía tây nam của Guam có độ sâu khoảng 35.797 ft (10.911 mét). Điểm cao nhất tại Guam là Núi Lamlam cao 1.332 ft (406 m). Đảo Guam dài 30 dặm Anh (48 km) và rộng từ 4 dặm (6 km) đến 12 dặm (19 km). Thỉnh thoảng Đảo bị động đất vì nó ở rìa phía tây của Mảng Thái Bình Dương và gần mảng Philippines. Trong những năm vừa qua, các trận động đất có trung tâm chấn động gần Guam có cường độ từ 5,0 đến 8,7. Không như núi lửa Anatåhan tại Quần đảo Bắc Mariana, Guam không phải là vùng núi lửa còn hoạt động. Tuy nhiên, vì hướng gió và gần Anatahan, các hoạt động núi lửa nhất là tàn tro đôi khi ảnh hưởng đến Guam.

Phần phía bắc của đảo có bình nguyên rừng với đất đá vôi và bờ đá san hô trong khi phía nam có những đỉnh núi lửa có thảo nguyên và rừng. Một bờ đá san hô bao quanh phần lớn đảo, trừ những nơi có vịnh cung cấp lối ra cho các con sông nhỏ và suối nước chảy từ các ngọn đồi xuống Thái Bình Dương và biển Philippines. Dân số của đảo tập trung nhiều nhất ở khu vực phía bắc và miền trung.

Khí hậu

Khí hậu có nét nhiệt đới duyên hải. Thời tiết thường nóng và rất ẩm với ít thay đổi nhiệt độ theo mùa. Nhiệt độ cao trung bình là 86 °F (30 °C) và nhiệt độ thấp trung bình là 74°F (24 °C) với lượng mưa trung bình hàng năm là 96 inch (2.180 mm). Mùa khô kéo dài từ tháng 12 đến tháng sáu. Những tháng còn lại là mùa mưa. Tháng 1 và tháng 2 được xem là tháng mát nhất trong năm với nhiệt độ ban đêm khoảng từ 75 đến 70 °F và thông thường có độ ẩm thấp hơn. Tháng dể có bão nhất là tháng 10 và tháng 11. Tuy nhiên chúng cũng có thể xảy ra quanh năm.

Trung bình có ba cơn bão nhiệt đới và một cơn bão lớn đi qua Guam trong vòng 180 hải lý (330 km) mỗi năm. Cơn bão có cường độ mạnh nhất đi qua Guam mới vừa qua là Siêu bão Pongsona với sức gió gần trung tâm là 125 dặm một giờ đập vào Guam ngày 8 tháng 12 năm 2002 để lại sự tàn phá khủng khiếp. Từ sau Siêu bão Pamela năm 1976 các cấu trúc nhà cửa bằng gỗ đã được thay thế bằng các cấu trúc bê tông[3][4]. Trong thập niên 1980, các cột điện bằng gỗ bắt đầu được thay thế bằng các cột chống bão bằng bê tông cốt thép. Trong thập niên 1990, nhiều chủ nhà và cơ sở thương mải đã lắp đặt các cửa chớp chống bão.

Người dân

Theo Điều tra Dân số Hoa Kỳ năm 2000, dân số của Guam là 154.805[7] Dân số ước tính năm 2007 cho Guam là 173.456[8]. Cho đến năm 2005, sự gia tăng dân số hàng năm là 1,76%[9]. Nhóm dân đông nhất là người bản xứ Chamorros, chiếm 57% tổng dân số. Nhóm dân lớn thứ nhì là người Philippines chiếm 25.5%, người da trắng 10%,Việt Nam, Trung Hoa, Nhật, Triều Tiên và các nhóm dân khác. Ngày nay, Giáo hội Công giáo Rôma là tôn giáo lớn nhất chiếm 85%. Ngôn ngữ chính của đảo là tiếng Anh và tiếng Chamorro.

Những người Việt chọn lựa ở lại và sinh cư lập nghiệp tại Guam không tới 200 người. Hiện tại, Guam có tới bảy tám tiệm ăn do người Việt Nam làm chủ, tiệm nào cũng có món phở nhưng người địa phương thích nhất là món hủ tiếu nấu theo kiểu Việt Nam mà họ gọi là combination soup. Ở Guam chỉ có hai bác sĩ người Việt, còn phần đông là buôn bán. Có người từ California hay từ những tiểu bang khác qua Guam mở quán Karaôkê hay hộp đêm để phục vụ du lịch.

Văn hóa

Văn hóa Chamorro truyền thống được thể hiện trong điệu múa, đi biển, nấu ăn, bắt đánh cá, các trò chơi (như batu, chonka, estuleks, và bayogu), các bài hát và kiểu cách bị ảnh hưởng bởi sự di dân của những người từ những nơi khác đến. Chính sách của Tây Ban Nha thời thuộc địa (1668-1898) là một chính sách thu phục và khuyến khích cải đạo sang Giáo hội Công giáo Rôma. Tình trạng dẫn đến việc loại dần các chiến binh nam của Guam và đẩy người Chamorro ra khỏi quê hương của họ.

Sử gia Lawrence Cunningham vào năm 1992 có viết "Theo ý nghĩ của người Chamorro, vùng đất và các sản phẩm từ đất sinh ra thuộc về mọi người. Inafa'maolek, hay là phụ thuộc liên đới, là chìa khóa hay giá trị trung tâm trong văn hóa Chamorro... Inafa'maolek phụ thuộc vào một tinh thần hợp tác. Đây là ý nghĩa cốt lõi rằng mọi thứ trong văn hóa Chamorro xoay tròn quanh nhau. Mối quan tâm mạnh mẽ là vì nhau hơn là chủ nghĩa cá nhân và quyền tư hữu."

Văn hóa cốt lõi của Chamorro là sự kết hợp phức tạp qui định xã hội đặt trọng tâm vào sự kính trọng: Từ việc hôn bàn tay của người già, lưu truyền những huyền thoại, bài hát, và các nghi lễ tán tỉnh, đến việc một người cầu xin tha thứ từ tổ tiên đã khuất khi đi vào rừng sâu. Những phong tục tập quán có từ trước khi Tây Ban Nha xâm chiếm bao gồm làm thuyền galaide, làm nhạc cụ belembaotuyan,...

Đến

Các yêu cầu nhập cảnh Guam là phần lớn tương tự như đối với Mỹ, và công dân của tất cả các nước không cần visa để nhập cảnh vào Mỹ không cần thị thực vào Guam, mặc dù họ có thể yêu cầu một ủy quyền đi ESTA. Công dân nước ngoài có thể nhập Guam bằng một trong ba lựa chọn: (1) - chương trình miễn thị thực Mỹ, (2) - Guam / CNMI Chương trình miễn thị thực hoặc (3) - thị thực hợp lệ. Nếu bạn đang sử dụng Guam / CNMI Chương trình miễn thị thực, bạn không cần phải nộp đơn xin phép đi trước khi đi. Chương trình miễn thị thực Guam / CNMI bao gồm bảy quốc gia Mỹ-VWP (Úc, Brunei, Nhật Bản, New Zealand, Hàn Quốc, Singapore và Vương quốc Anh) cộng với Hồng Kông, Malaysia, Nauru, Papua New Guinea, Đài Loan và Nga (từ 15.01. năm 2012). Công dân nước ngoài bằng cách sử dụng hệ Mỹ-VWP có thể ở lại 90 ngày, trong khi người dân sử dụng Guam / CNMI-VWP có thể ở lại thêm 45 ngày. Công dân của các nước không VWP phải xin thị thực Mỹ tại bất kỳ đại sứ quán Mỹ.

Bằng máy bay

Sân bay quốc tế Won Pat Guam (GUM) là cửa ngõ dân chỉ đến đảo.

Các hãng hàng không chính phục vụ Guam là United Airlines, trong đó cung cấp dịch vụ không ngừng đến Honolulu với các kết nối trở đi tại Honolulu đến Chicago, Denver, Houston, Los Angeles, Newark, San Francisco và Washington-Dulles. Nó cũng cung cấp các chuyến bay thẳng từ Guam đến Cairns ở Úc, cũng như hầu hết các thành phố lớn tại Nhật Bản, Palau, Manila và Cebu ở Philippines, và nhiều người trong Liên bang Micronesia.

Tất cả các tuyến bay khác đến Guam là thông qua Đông Á trên Delta Air Lines, và JAL (cả hai đều phục vụ Tokyo, Osaka và Nagoya), Jeju Air (Seoul), Jin Air (Seoul), Koran Air (Seoul và Osaka), ANA (Osaka) , China Airlines (Đài Bắc), Eva Air (Đài Bắc) và Philippine Airlines (Manila).