Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Mozambique”

Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
n clean up, replaced: châu Âu → Châu Âu, châu Phi → Châu Phi (2)
n clean up
Dòng 15:
| timezone=UTC +2
}}
'''[[Mozambique|Mozambique]]''', [http://www.moztourism.gov.mz/] chính thức là Cộng hòa [[Mozambique|Mozambique]] là một quốc gia ở đông nam [[Châu Phi|châu Phi]].
==Tổng quan==
Quốc gia này là một thành viên của Cộng đồng các quốc gia tiếng [[Bồ Đào Nha|Bồ Đào Nha]] và của Commonwealth of Nations. [[Mozambique|Mozambique]] (Moçambique) được đặt tên theo Muça Alebique, một quốc vương Hồi giáo. Phía đông của [[Mozambique|Mozambique]] giáp với [[Ấn Độ|Ấn Độ]] Dương, phía bắc giáp [[Tanzania|Tanzania]], [[Malawi|Malawi]][[Zambia|Zambia]] về phía tây bắc, [[Zimbabwe|Zimbabwe]] về phía tây, [[Swaziland|Swaziland]] và [[Nam Phi|Nam Phi]] về phía tây nam.
 
Vasco da Gama đã đến đây năm 1498 và quốc gia này đã bị [[Bồ Đào Nha|Bồ Đào Nha]] chiếm làm thuộc địa năm 1505. Đến năm 1510, người [[Bồ Đào Nha|Bồ Đào Nha]] đã kiểm soát hết các vương quốc Hồi giáo Ả Rập ở bờ đông [[châu Phi|châu Phi]]. [[Mozambique|Mozambique]] lập quan hệ ngoại giao với [[Việt Nam|Việt Nam]] ngày 25 tháng 6 năm 1975
===Lịch sử===
 
Dòng 25:
 
 
Đảo [[Mozambique|Mozambique]] là một đảo san hô nhỏ tại cửa vịnh Mossuril bên bờ biển Nacala ở phía nam [[Mozambique|Mozambique]], lần đầu được người [[Châu Âu|Châu Âu]] khám phsa cuối những năm 1400.
Các thương gia [[Indonesia|Indonesia]][[Ấn Độ|Ấn Độ]] thường xuyên đến các vùng duyên hải. Vào thế kỉ 12, người Ả Rập đến lập các thương điếm và khai thác cạn kiệt tài nguyên của vùng.
Năm 1498, Vasco da Gama lần đầu tiên đặt chân lên vùng đất này. Năm 1544, Lourenco Marques cho xây dựng thành phố mang tên ông ta (thành phố Maputo hiện nay). Trong 2 thế kỉ 17 và 10, ảnh hưởng của Bồ Đào Nha được khẳng định trong vùng hạ thung lũng phía đông, nơi đây trở thành trung tâm mua bán nô lệ. Biên giới thuộc địa mới của người Bồ Đào Nha được ấn định qua các hiệp ước với [[Đức|Đức]] và Anh (1886- 1893).
Đầu thế kỷ 20, người Bồ Đào Nha đã chuyển quyền nhiều hành quản lý [[Mozambique|Mozambique]] cho các công ty tư nhân lớn như [[Mozambique|Mozambique]] Company, Zambezi Company và Niassa Company, các công ty thuộc quyền kiểm sóat và cung cấp tài chính của nước Anh, quốc gia thiết lập các tuyến đường ray từ đây đi các nước láng giềng và cung cấp lao động người Phi (thường là bắt buộc và với giá rẻ mạt) cho các đồn điền và hầm mỏ ở các thuộc địa [[Anh quốcQuốc|Anh Quốc]] gần đó và ở [[Nam Phi|Nam Phi]]. Do chính sách và kế hoạch phát triển chủ yếu là mang lại lợi ích cho người Bồ Đào Nha nên người ta ít quan tâm đến việc hội nhập và phát triển của các cộng đồng dân [[Mozambique|Mozambique]] bản địa. Do đó, những người bản xứ chịu cảnh phân biệt đối xử cũng như sức ép xã hội. [[Mozambique|Mozambique]] trở thành một tỉnh hải ngoại của Bồ Đào Nha năm 1951.
Năm 1962, Eduardo Mondlane và Mục sư Uria Simango thành lập Mặt trận Giải phóng [[Mozambique|Mozambique]] (FRELMO), đặt căn cứ tại thành phố Dar es-Salaam ở [[Tanzania|Tanzania]]. Năm 1964, Mặt trận Giải phóng [[Mozambique|Mozambique]] tiến hành các cuộc chiến tranh du kích chống lại ách thống trị Bồ Đào Nha. Nãm 1965, tổ chức này giành quyền kiểm soát 20% lãnh thổ nhưng những bất đồng nội bộ dẫn đến việc ám sát Mondlane năm 1969.
Mặt trận giải phóng [[Mozambique|Mozambique]] (FRELIMO) đã khởi xướng một chiến dịch chiến tranh du kích chống lại sự cai trị của Bồ Đào Nha vào tháng 9 năm 1964. Xung đột này, cùng với các xung đột khác ở các thuộc địa Bồ Đào Nha như [[Angola|Angola]] và Guinea-Bissau, đã trở thành cuộc chiến tranh thuộc địa Bồ Đào Nha (1961-1974). Năm 1973, Bồ Đào Nha buộc phải đưa đến 40.000 quân để trấn áp quân nổi dậy. Năm 1975, [[Mozambique|Mozambique]] tuyên bố trở thành nước Cộng hòa độc lập.
Sau 10 năm chiến tranh và sau cuộc trở lại dân chủ của Bồ Đào Nha thông qua một cuộc đảo chính quân sự ở Lisboa (cách mạng cẩm chướng tháng 4 năm 1974), FRELIMO đã giành quyền kiểm soát lãnh thổ này. Trong vòng 1 năm, hầu như toàn bộ dân Bồ Đào Nha đã rời quốc gia này, một số vì sợ hãi, một số bị buộc phải ra đi. [[Mozambique|Mozambique]] độc lập khỏi Bồ Đào Nha ngày 25 tháng 6 năm 1975.
Nhưng sau đó, từ năm 1976 đến năm 1992, nước này lâm vào một cuộc nội chiến đẫm máu, cướp đi sinh mạng của gần 1 triệu người.
Tháng 10 năm 1994, cuộc tổng tuyển cử đa đảng đầu tiên ở [[Mozambique|Mozambique]] đã bầu trực tiếp Tổng thống và 250 đại biểu Quốc hội. Ông Joaquim Alberto Chissano, Chủ tịch Đảng Frelimo đắc cử Tổng thống, Đảng FRELIMO giành được 129 trong tổng số 250 ghế đại biểu Quốc hội. Ngày 9 tháng 12 năm 1994, Tổng thống J.A.Chissano tuyên thệ nhậm chức và thành lập Chính phủ đoàn kết, hòa hợp dân tộc.
Mặc dù chưa bao giờ chịu sự chi phối của nước Anh, nhưng năm 1995, [[Mozambique|Mozambique]] lại bày tỏ mong muốn tham gia vào Khối thịnh vượng chung Anh.
Tháng 7 năm 2003, [[Mozambique|Mozambique]] là Chủ tịch luân phiên của Liên minh [[Châu Phi|Châu Phi]] (AU).
Tháng 12 năm 2004, [[Mozambique|Mozambique]] đã phải trải qua một thời kỳ chuyển giao quyền lực khi Joaquim Chissano rút lui khỏi chính trường sau 18 năm lãnh đạo đất nước. Cuộc bầu cử Tổng thống đã diễn ra vào tháng 12 năm 2004 với tháng lợi thuộc về Armando Emilio Guebuza. Trong cuộc bầu cử vào tháng 11 năm 2009, ông Guebuza đã tái đắc cử Tổng thống với 76,3% số phiếu bầu.
 
===Địa lý===
[[Mozambique|Mozambique]] ở khu vực [[Nam Phi|Nam Phi]], Bắc giáp [[Tanzania|Tanzania]]; Tây giáp [[Malawi|Malawi]],[[Zambia|Zambia]], Zimbabwe, [[Nam Phi|Nam Phi]], Swaziland; Đông giáp [[Ấn Độ|Ấn Độ]] Dương. Lãnh thổ quốc gia gồm vùng đồng bằng rộng lớn ven biển (45% diện tích lãnh thổ) trải dài trên 2.000 km từ Bắc đến Nam. Vùng núi (đỉnh Namuli, 2.419 m) và cao nguyên trải rộng ở phía tây Bắc rồi thoải dần về phía nam.
 
===Chính trị===
[[Mozambique|Mozambique]] theo chế độ cộng hòa, đa đảng. Các đảng phái: Đảng cầm quyền hiện nay là Đảng FRELIMO. Ngoài ra, còn có các đảng RENAMO, Đảng Dân chủ [[Mozambique|Mozambique]] (PDM), Đảng Liên minh dân chủ [[Mozambique|Mozambique]] (CODEMO), Đại hội Độc lập [[Mozambique|Mozambique]] (COINMO). Tổng thống được bầu bằng hình thức phổ thông đầu phiếu với nhiệm kỳ 5 năm là người đứng đầu nhà nước. Thủ tướng do Tổng thống chỉ định là người đứng đầu chính phủ Tổng thống hiện nay là ông Armando Emilio Guebuza (cũng là Chủ tịch Đảng FRELIMO) và Thủ tướng là bà Luisa Diogo. Quốc hội: Có 250 ghế, được bầu bằng hình thức phổ thông đầu phiếu và có nhiệm kỳ 5 năm. Hiện nay Quốc hội do Đảng FRELIMO chiếm đa số.
 
==Vùng==
[[Mozambique|Mozambique]] có 10 tỉnh, có thể chia làm 3 khu vưc như sau:
 
{{Regionlist|