Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Na Uy”
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Xoá nội dung trùng. Pagebanner vẫn không dùng được |
sửa liên kết trong sau khi import, using AWB |
||
Dòng 24:
Từ sau Thế chiến II, kinh tế Na Uy phát triển nhanh chóng, hai thập kỉ đầu chủ yếu nhờ vào hàng hải, từ đầu những năm 1970 chủ yếu dựa vào khai thác và chế biến lượng lớn dầu mỏ tại Biển Bắc và Biển Na Uy. Ngày nay, Na Uy được xếp hạng là nước thịnh vượng nhất thế giới với khối lượng dự trữ vốn trên đầu người cao nhất thế giới. Tháng 8 2009, Dự trữ quốc gia Na Uy tuyên bố họ sở hữu khoảng 1% chứng khoán toàn cầu. Hiện nay Na Uy là nước xuất khẩu dầu mỏ lớn thứ bảy và công nghiệp dầu khí đóng góp khoảng một phần tư cho tổng GDP. Sau khủng hoảng tài chính quốc tế 2007-2009, các chuyên gia ngân hàng đã coi đồng Krone Na Uy là một trong những đồng tiền vững chắc nhất thế giới.
===Lịch sử===
Các bằng chứng khảo cổ học cho thấy con người đã có mặt tại Na Uy ngay từ Thiên niên kỷ thứ 10 trước Công Nguyên (12.000 năm trước). Nghiên cứu khảo cổ cho thấy họ hoặc tới từ những vùng phía nam (bắc [[
Ở thế kỷ thứ 9, dường như Na Uy gồm một số vương quốc nhỏ. Theo truyền thống, Harald Fairhair đã tập hợp các tiểu quốc nhỏ thành một vào năm 872 sau Công Nguyên sau Trận Hafrsfjord. Ông trở thành vị vua đầu tiên của nước Na Uy thống nhất.
Thời kỳ Viking (thế kỷ thứ 8 tới thế kỷ 11) là một trong những giai đoạn thống nhất và mở rộng. Người Na Uy đã lập các khu định cư tại Iceland, Quần đảo Faroe, Greenland và nhiều phần của [[
Năm 1349, nạn dịch Tử thần Đen đã giết hại khoảng 40% tới 50% dân số Na Uy, khiến nước này suy sụp cả về xã hội và kinh tế. Trong cuộc suy thoái này, có lẽ Triều đại Fairhair đã kết thúc năm 1387. Bề ngoài có vẻ chính trị hoàng gia ở thời điểm ấy đã dẫn tới nhiều hiệp đoàn cá nhân giữa các quốc gia Bắc Âu, cuối cùng dẫn tới việc ngôi vua của Na Uy, Đan Mạch, và Thuỵ Điển rơi vào tay Nữ hoàng Margrethe I của Đan Mạch khi nước này gia nhập Liên minh Kalmar với Đan Mạch và Thuỵ Điển. Dù Thuỵ Điển cuối cùng đã rút lui khỏi liên minh năm 1523, Na Uy tiếp tục ở lại với Đan Mạch trong 434 năm cho tới năm 1814. Trong chủ nghĩa lãng mạn quốc gia ở thế kỷ 19, giai đoạn được một số người gọi là "Đêm trường 400 Năm", bởi tất cả hoàng gia, giới học giả và quyền lực hành chính ở các vương quốc được tập trung tại Copenhagen, Đan Mạch. Các yếu tố khác cũng góp phần vào sự suy sụp của Na Uy trong giai đoạn này. Với sự xuất hiện của Đạo Tin Lành năm 1537, Tổng giám mục tại Trondheim bị giải tán, và các nguồn thu của nhà thờ được phân chia cho triều đình ở Copenhagen tại Đan Mạch. Na Uy mất nguồn hành hương ổn định tới thánh tích của St. Olav tại hầm mộ Nidaros, và cùng với đó, là đa phần nguồn liên hệ với đời sống văn hoá và kinh tế với phần còn lại của [[
Hội đồng hiến [[
Giai đoạn này cũng chứng kiến sự nổi lên của phong trào văn hoá Chủ nghĩa quốc gia lãng mạn Na Uy, khi người Na Uy tìm cách định nghĩa và thể hiện một bản sắc quốc gia riêng biệt. Phong trào này liên quan tới mọi nhánh văn hoá, gồm cả văn học (Henrik Wergeland, Bjørnstjerne Bjørnson, Peter Christen Asbjørnsen, Jørgen Moe, Henrik Ibsen), hội hoạ (Hans Gude, Adolph Tidemand), âm nhạc (Edvard Grieg), và thậm chí trong cả chính sách ngôn ngữ, những nỗ lực nhằm xác định một ngôn ngữ viết bản xứ cho Na Uy đã dẫn tới các hình thức ngôn ngữ viết chính thức hiện nay cho Tiếng Na Uy: Bokmål và Nynorsk.
Dòng 39:
Christian Michelsen, một ông trùm ngành tàu bè và là một chính khách, đã làm Thủ tướng Na Uy từ năm 1905 tới năm 1907. Michelsen nổi tiếng nhất về vai trò quan trọng của ông trong cuộc ly khai hoà bình của Na Uy với Thuỵ Điển ngày 7 tháng 7 năm 1905. Sự bất mãn ngày càng tăng của Na Uy về liên minh với Thuỵ Điển hồi cuối thế kỷ 19 cộng với chủ nghĩa quốc gia đã thúc đẩy nhanh sự tan rã của liên minh. Sau một cuộc trưng cầu dân ý xác định sự ưa chuộng của người dân với chế độ quân chủ hơn một nền cộng hoà, chính phủ Na Uy đã đề xuất trao ngôi báu Na Uy cho Hoàng tử Đan Mạch Carl và Nghị viện đã nhất trí bầu ông. Ông lấy tên Haakon VII, theo các vị vua khi Na Uy độc lập thời Trung Cổ. Năm 1898, tất cả mọi nam giới đều được trao quyền bầu cử, sau đó phụ nữ năm 1913.
Trong Thế chiến I, Na Uy là một nước trung lập. Na Uy cũng tìm cách tuyên bố trung lập trong Thế chiến II, nhưng đã bị các lực lượng [[
Sau cuộc chiến, những thành viên đảng Dân chủ Xã hội lên nắm quyền và lãnh đạo quốc gia trong hầu hết thời gian cuộc chiến tranh lạnh. Na Uy đã gia nhập NATO năm 1949, và trở thành một đồng minh thân cận của [[
===Địa lý và khí hậu===
[[File:Satellite image of Norway in February 2003.jpg|300px|thumb|right|Hình ảnh vệ tinh Na Uy vào mùa đông]]
Na Uy gồm phần phía tây của Scandinavia ở Bắc Âu. Bờ biển lởm chởm, bị chia cắt bởi nhiều vịnh hẹp (fjord) và khoảng 50.000 hòn đảo, trải dài hơn 2.500 km. Na Uy có 2.542 km đường biên giới trên bộ chung với Thuỵ Điển, Phần Lan, và Nga ở phía đông. Từ phía tây tới phía nam, Na Uy giáp với Biển Na Uy, Biển Bắc, và Skagerak. Biển Barents nằm ở các bờ biển phía bắc Na Uy..
Với diện tích 385.155 km² (gồm cả Jan Mayen, Svalbard), Na Uy hơi lớn hơn [[
Phong cảnh đặc trưng phía tây Na Uy với làng (Ge[[
Có sự khác biệt theo mùa lớn trong ngày. Tại các vùng phía bắc Vòng Bắc Cực, mặt trời mùa hè có thể không bao giờ xuống dưới đường chân trời, vì thế Na Uy được miêu tả là "Vùng đất của Mặt trời lúc nửa đêm." Trong mùa hè, người dân ở phía nam Vòng Bắc Cực có ánh sáng mặt trời trong vòng gần 20 giờ trong ngày.
===Chính trị===
Vương quốc Na Uy là một quốc gia quân chủ lập hiến với một chính phủ theo hệ thống nghị viện. Gia đình Hoàng gia là một nhánh của gia đình hoàng gia Glücksburg, có nguồn gốc từ Schleswig-Holstein ở [[
===Kinh tế===
Na Uy sở hữu mức GDP trên đầu người đứng thứ hai và GDP (sức mua tương đương) trên đầu người đứng thứ ba thế giới, và luôn duy trì được vị trí số một thế giới trong bảng Chỉ số Phát triển Con người (HDI) của UNDP trong năm năm liên tục (2006). Tuy nhiên, Iceland đã hơi vượt hơn Na Uy ở vị trí số một về chất lượng cuộc sống theo Chỉ số Phát triển Con người.
Chi phí cuộc sống tại Na Uy cao hơn ở [[
Kinh tế Na Uy là một ví dụ về nền kinh tế hỗn hợp, với đặc trưng là một sự phối hợp giữa hoạt động thị trường tự do và sự sở hữu lớn của nhà nước. Chính phủ kiểm soát các ngành chủ chốt, như lĩnh vực dầu mỏ (StatoilHydro) chiến lược, sản xuất năng lượng thuỷ điện Statkraft), chế tạo nhôm (Norsk Hydro), ngân hàng lớn nhất Na Uy (DnB NOR) và công ty cung cấp dịch vụ viễn thông (Telenor). Chính phủ kiểm soát 31.6% công ty niêm yết công chúng. Với các công ty chưa niêm yết thậm chí nhà nước còn sở hữu số vốn lớn hơn (chủ yếu là các giấy chứng nhận sở hữu dầu mỏ trực tiếp).
Dòng 111:
==Các thành phố==
* [[
* [[
* [[
* [[
* [[
* [[
* [[
* [[
* [[
==Các điểm đến khác==
* Atlanterhavsveien - "Con đường đẹp nhất trên thế giới". Một con đường độc đáo kết nối với cây cầu ngoạn mục bao quanh bởi những vùng hoang dã của Đại Tây Dương.
* [[Jostedalsbreen]] - Sông băng lớn nhất trên lục địa [[
* [[Jotunheimen]] - Một cảnh quan hùng vĩ và nhà của ngọn núi cao nhất của Na Uy.
* [[Lofoten]] - Trải nghiệm mặt trời nửa đêm trong khu vực này đánh cá truyền thống ở tỉnh phía bắc với các đảo và núi.
* [[Nordkapp]] - vách đá này là điểm cực bắc của lục địa [[
* [[Sognefjorden]] - sông băng, núi và thị trấn đẹp như tranh vẽ chỉ là một vài trong số các điểm tham quan trên Sognefjord. [[Flåm]] và [[Nærøyfjorden]] (cũng là một [[Di sản thế giới UNESCO]]) là một phần của hệ thống Sognefjorden hùng mạnh.
==Đến bằng cách nào==
===Nhập cảnh===
Na Uy là một thành viên của Hiệp ước Schengen. Không có kiểm soát biên giới giữa các quốc gia đã ký kết và thực hiện các điều ước quốc tế - Liên minh [[
Các sân bay ở [[
Công dân của EU và EFTA (Iceland, Liechtenstein, Na Uy, Thụy Sĩ) nước chỉ cần một chứng minh thư quốc gia hợp lệ hoặc hộ chiếu nhập cảnh - trong trường hợp không họ sẽ cần phải có thị thực cư trú lâu lúc nào bất kỳ.
Dòng 138:
Dân của các nước không phải EU/EFTA thường sẽ cần một hộ chiếu nhập cảnh vào một nước thuộc khối Schengen và hầu hết sẽ cần visa.
Chỉ có công dân của các nước không phải EU/EFTA sau đây không cần phải có thị thực nhập cảnh vào khu vực Schengen: Albania *, Andorra, Antigua và Barbuda, [[
Khách [[
===Đường hàng không===
'''Sân bay Oslo, Gardermoen [http://www.osl.no/Default.aspx?rqcall=index.asp%3flanguagecode%3d9/]''' ({{IATA|OSL}}) là sân bay lớn nhất trong cả nước và các trung tâm quốc tế chính, 60 km về phía bắc của [[Oslo]]. Sân bay được phục vụ bởi nhiều quốc tế lớn và tất cả các hãng hàng không trong nước.
Dòng 160:
==== Sandefjord ====
'''Sân bay Sandefjord, Torp [http://www.torp.no/?GUID = {} NI6TH8NaFEzjFhvCqBuzTFC & lang = vi /]''' ({{IATA|TRF}}) nằm ở phía bắc của [[Sandefjord] ], 115
Sandefjord sân bay Torp đã lên kế hoạch các chuyến bay đến 14 điểm đến tại châu Âu và 3 điểm đến ở Na Uy.
Dòng 175:
==== Moss ====
'''Sân bay Moss, Rygge [http://www.en.ryg.no/]''' ({{IATA | RYG}}) nằm ngay bên ngoài [[Moss]] và xấp xỉ. 60
Các hãng hàng không hoạt động tại Moss Airport, Rygge:
Dòng 191:
==== Bergen ====
'''Sân bay Bergen, Flesland''' ({{IATA | BGO}}) đã lên kế hoạch các chuyến bay đến / từ các thành phố lớn của châu Âu như [[London]], [[Copenhagen]], [[Amsterdam]], [[Berlin
Ngoài các sân bay đề cập trước đó có các chuyến bay trong nước [[Trondheim]] và [[Tromsø]].
Dòng 245:
Không có tuyến đường phà đến Vương quốc Anh từ Na Uy nữa.
Tàu Thompson Cruise hoạt động từ [[Harwich (Anh)
Trên tàu du lịch là một số nhà hàng, quán bar, sòng bạc, rạp chiếu phim và cũng là một giai đoạn chương trình giúp bạn giải trí trong suốt cuộc hành trình. Có các lớp học khác nhau của cabin có sẵn, từ phòng chia sẻ để đơn, đôi và phòng sang trọng.
Dòng 262:
Lịch trình đào tạo có thể được tìm thấy trên trang web của Đường sắt Nhà nước Na Uy [http://www.nsb.no/] và Thụy Điển Đường sắt [http://www.sj.se/start/startpage/index.form?l = en].
==Đi lại==
Hàng 268 ⟶ 267:
==Tham quan==
[[File:Geiranger fjord.jpg|thumbnail|Vịnh nhỏ Geiranger]]
Na Uy có rất nhiều điểm cảnh quan thôn quê thu hút khách: núi, vịnh, đảo, sông băng, thác nước, rừng và ngôi làng nhỏ. Điều này cũng được phản ánh trong các [[Danh sách Di sản thế giới UNESCO|
* Các bức tranh đá của [[Alta]]
* [[
* Các vịnh hẹp [[Geiranger]] và [[Gudvangen
* Nhà thờ ván cong Urnes trong [[Luster]]
* Thị trấn khai thác mỏ [[Røros]]
* Bờ nước ở [[
Điểm tham quan khác không có trong danh sách nhưng chắc chắn giá trị một lần là điểm cực bắc của châu Âu tại [[Nordkapp]], đảo Lofoten, các sông băng của [[Jostedalsbreen]] và các ngọn núi của [[Jotunheimen]]. Nếu bạn muốn xem [[đèn phía Bắc]], CNN đã bầu chọn [[Tromsø]] trên đầu danh sách các địa điểm tốt nhất để xem nó. Tromsø cũng nên được đến thăm trong thời gian mùa hè để xem mặt trời nửa đêm. Tất nhiên cả hai có thể được hưởng bất cứ nơi nào trong phần phía bắc của đất nước.
Hàng 298 ⟶ 297:
Giá cao là rất có thể một phần lý do tại sao truyền thống cầm vorspiel và nachspiel trước khi đi ra ngoài là rất phổ biến ở Na Uy. Các từ này có nguồn gốc từ Đức và có thể được dịch ra trước và bữa tiệc. Nếu đi ra ngoài trong những ngày cuối tuần, người ta không phải là không biết đến việc người Na Uy tập trung tại một ngôi nhà bạn bè và không rời khỏi đó cho đến sau mười hai vào buổi tối. Vì vậy, nếu bạn đã nhìn thấy văn hóa uống Na Uy ở nước ngoài, và đang bị sốc bởi sốc bởi cảnh quán bar/hộp đêm vắng khách lúc mười giờ, hãy gọi cho người bạn Na Uy của bạn và hỏi vorspiel ở đâu. Hộp đêm có xu hướng đông khách vào khoảng nửa đêm-1h sáng. Tuy nhiên điều này là có thật trong những ngày cuối tuần, các ngày trong tuần bình thường, bạn thường sẽ tìm thấy người Na Uy ngồi trong các quán bar thưởng thức một vài ly bia hoặc một chai rượu vang.
Về mặt kỹ thuật, uống ở nơi công cộng bị cấm. Pháp luật này là rất nghiêm ngặt, và thậm chí bao gồm việc cấm uống rượu ở ban công nhà bạn, nếu người khác có thể nhìn thấy bạn! May mắn thay, pháp luật là rất hiếm khi được thực thi (chưa bao giờ nghe bất cứ ai bị phạt tiền trên ban công riêng của họ, ví dụ), và người Na Uy uống bia rượu ngay ở trong công viên. Có những lời kêu gọi thay đổi luật pháp lỗi thời, và gần đây, đã có một cuộc tranh luận trong phương tiện truyền thông: hầu hết mọi người đều đồng ý rằng uống trong công viên là không sao miễn là mọi người có một thời gian và duy trì hòa bình. Tuy nhiên, nếu bạn làm phiền người khác và nhận được quá say hoặc một cảnh sát sẽ xảy ra là trong một tâm trạng xấu, bạn có thể được yêu cầu vứt bỏ rượu của bạn, và trong một trường hợp xấu nhất, bị phạt. Uống một cách công khai trên đường phố có lẽ vẫn được coi là có phần thô lỗ, và nó sẽ có nhiều khả năng mang lại sự chú ý của cảnh sát hơn một bữa ăn ngoài trời trong công viên, và được khuyến cáo chống lại. Có một ly rượu vang trong một cơ sở mà về mặt pháp lý phục vụ rượu tại các vỉa hè, tất nhiên, không phải là một vấn đề.
Hàng 321 ⟶ 319:
Phụ nữ đi một mình cũng không gặp phải vấn đề dù cũng nên cẩn thận khi đi ra phố vào buổi tối
Na Uy là một trong những nước trên thế giới với tỷ lệ tham nhũng thấp nháta. Cảnh sát và các cơ quan khác không thể mua chuộc, du khách đừng cố gắng hối lộ các quan chức địa phương
Na Uy có một lực lượng cảnh sát thống nhất ("politi"). Lực lượng cảnh sát là cơ quan chính phủ trong khu vực như tội phạm, an ninh quốc gia, tai nạn nghiêm trọng, người mất tích, điều khiển giao thông, hộ chiếu và kiểm soát nhập cư.
==Y tế==
Hàng 328 ⟶ 326:
==Liên hệ==
{{IsPartOf|Châu Âu}}
Hàng 334 ⟶ 331:
{{Outline}}
[[
[[en:Norway]]
|